♻️ تصفیه پساب لبنیات (Dairy Wastewater Treatment)

کارخانجات صنایع لبنی یکی از متداول‌ترین انواع صنایع غذایی در اکثر شهرها محسوب می‌شوند که دامنه‌ی گسترده‌ای از محصولات متنوع لبنی را تولید می‌کنند. عموماً ماده اولیه‌ی این صنعت شیر است که می‌تواند شیر تازه، شیر خشک یا دیگر فرآورده‌های لبنی باشد.

با توجه به تنوع محصولات، کیفیت و کمیت فاضلاب صنعتی تولیدی نیز بسیار متفاوت است. در حالی که تولید شیر پاستوریزه و ماست دارای بار آلودگی کمتری است، فراورده‌هایی نظیر پنیر فاضلابی غلیظ و پر بار ایجاد می‌کنند. ترکیباتی مانند آلبومینوئیدها، کازئین، لاکتوز و چربی شیر دارای قابلیت تجزیه بیولوژیکی زیادی هستند و با تجزیه سریع، این دسته از پساب‌ها به‌سرعت سپتیک شده و متعفن می‌گردند. بنابراین، احداث تصفیه‌خانه فاضلاب در این صنایع، کاملاً ضروری و حیاتی است.

📍 منابع تولید پساب در صنایع لبنی

منابع آلودگی فاضلاب در صنایع لبنی به‌طور عمده شامل:

• شستشوی مخازن، لوله‌ها و سطوح مرتبط با شیر و فرآورده‌ها

• نشتی‌ها، سرریزها و باقی‌مانده‌های شیر در خطوط تولید

• شستشوی بطری‌ها و ظروف شیشه‌ای

• پساب واحدهای تاسیساتی نظیر پاستوریزاتورها و بسته‌بندی

• شیر و فراورده‌های فاسد یا غیراستاندارد

• آب پنیر در صنایع پنیرسازی که دارای COD بالای ۵۰,۰۰۰ mg/L است

🔬 کیفیت پساب لبنی

💧 روش‌های تصفیه پساب لبنیات

برای رسیدن به خروجی با استاندارد قابل قبول، از ترکیبی از روش‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی استفاده می‌شود. فرایند پیشنهادی شامل:

1. متعادلسازی و خنثی‌سازی

2. چربی‌گیری و شناورسازی با DAF

3. فرایند بی‌هوازی پربار مانند UASB یا MAB

4. فرایند هوازی مانند لجن فعال یا MBR

5. زلال‌سازی و جمع‌آوری لجن

6. هضم و آب‌گیری لجن

7. ضدعفونی کردن پساب خروجی

در دستگاه تصفیه فاضلاب مدرن، استفاده از بیوراکتور غشایی (MBR) رایج است که امکان بازیابی آب تصفیه‌شده را فراهم می‌کند.

🧪 عوامل مؤثر در انتخاب سیستم تصفیه

• میزان بار آلی

• حجم فاضلاب روزانه

• استاندارد تخلیه

• فضای قابل استفاده

• بودجه اولیه اجرای تصفیه‌خانه

• میزان مصرف مواد شیمیایی و گندزدا

🏢 تصفیه پساب لبنیات توسط شرکت نهراب زیست

شرکت نهراب زیست با سال‌ها تجربه موفق در طراحی و اجرای سیستم‌های تصفیه در صنایع غذایی، به‌ویژه در همکاری با شرکت‌هایی مانند کاله، توانسته سیستم‌های کارآمد و مطابق با تکنولوژی روز را عرضه کند. این شرکت با بهره‌گیری از تخصص در حوزه تصفیه فاضلاب خانگی و فاضلاب صنعتی، راهکارهای مقرون‌به‌صرفه و کارآمد ارائه می‌دهد.

📞 برای مشاوره رایگان و دریافت اطلاعات بیشتر درباره دستگاه تصفیه فاضلاب و راه‌اندازی سیستم‌های تصفیه در صنایع لبنی، با کارشناسان ما در شرکت نهراب زیست تماس بگیرید.

♻️ تصفیه پساب آبکاری | Plating Wastewater Treatment

یکی از آلوده‌ترین انواع فاضلاب صنعتی مربوط به فاضلاب صنایع فلزی، به‌ویژه پساب‌های آبکاری مصنوعات فلزی است. این پساب‌ها معمولاً حاوی انواع فلزات سنگین هستند که از خطرناک‌ترین آلاینده‌های زیست‌محیطی محسوب می‌شوند.

در صنایع آبکاری، از طریق عملیاتی مانند فسفاته کردن، آنودایز، گالوانیزه کردن، آبکاری و پوشش‌دهی فلزات، ترکیباتی مانند سیانورها و کروم در غلظت‌های قابل توجه در فاضلاب صنعتی رها می‌شوند. معمولاً قطعه فلزی پس از هر مرحله عملیات مانند چربی‌گیری، اسیدشویی، وان الکترولیت مس، نیکل یا کروم وارد یک یا دو مرحله آب‌کشی می‌گردد و در این فرآیند، مواد شیمیایی سطح فلز وارد فاضلاب می‌شوند.

در واقع، پساب صنایع آبکاری محلول رقیقی از وان‌های الکترولیت است. عملیات انجام شده در هر کارگاه ممکن است متفاوت باشد و این تفاوت‌ها باعث تنوع در ترکیب و کیفیت فاضلاب صنعتی می‌شود.

⚠️ انواع پساب آبکاری

فاضلاب صنایع آبکاری به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. پساب حاوی فلزات بسیار خطرناک:

   • جیوه، کادمیوم، آرسنیک، نقره، طلا، مس، کروم، سرب، قلع، نیکل و کبالت

2. پساب حاوی فلزات با درجه خطر کمتر:

   • آهن، منگنز، باریم، بیسموت، مولیبدن، روی، آلومینیوم

تخلیه‌ی این نوع پساب‌ها به محیط زیست می‌تواند اثرات غیرقابل جبرانی بر سلامت انسان‌ها و دیگر موجودات زنده داشته باشد. به‌عنوان مثال، کروم، نقره و نیکل می‌توانند آلرژی‌های شدید و زخم‌های پوستی ایجاد کنند، در حالی‌که ترکیباتی مانند جیوه ممکن است باعث جهش ژنتیکی در نسل‌های بعدی شوند. همچنین، کادمیوم در بدن جایگزین کلسیم شده و به پوکی استخوان منجر می‌شود.

🧪 روش تصفیه فاضلاب آبکاری

در طراحی سیستم تصفیه برای کارگاه‌های آبکاری، رعایت نکات تخصصی الزامی است. چون این پساب‌ها حاوی آلاینده‌هایی مانند فلزات سنگین، سیانور، روغن و دترجنت‌ها هستند، تفکیک و جداسازی انواع پساب بر اساس نوع آلودگی اهمیت زیادی دارد:

• پساب‌های کروم‌دار باید در pH اسیدی تصفیه شوند.

• پساب‌های سیانوری در pH قلیایی قابلیت تجزیه دارند.

رایج‌ترین روش تصفیه، تغییر pH و ترسیب شیمیایی است که در آن آلاینده‌ها به صورت رسوب جدا می‌شوند. در برخی موارد، این روش کافی نیست و نیاز به دستگاه تصفیه فاضلاب با فناوری‌های پیشرفته مانند:

• جذب سطحی

• تبادل یونی

• شناورسازی

• انعقاد و لخته‌سازی

می‌باشد تا استانداردهای زیست‌محیطی رعایت شود. تخلیه مستقیم این پساب‌ها به چاه جاذب یا محیط بدون تصفیه کامل ممنوع است و باعث آلودگی شدید منابع آب زیرزمینی می‌شود.

🔧 عوامل موثر در تصفیه پساب آبکاری

موارد کلیدی در انتخاب روش مناسب تصفیه فاضلاب آبکاری شامل موارد زیر است:

• مقدار و نوسانات pH

• میزان حلالیت ترکیبات

• دما

• وجود یون‌های آلی و معدنی

• اندازه ذرات معلق

• نوع ماده منعقدکننده و کمک منعقدکننده

🏭 طراحی سیستم تصفیه پساب آبکاری

فرآیند تصفیه فاضلاب آبکاری می‌تواند به‌صورت:

۱️⃣ سیستم گسسته (Batch)

در این روش، پساب در یک مخزن جمع‌آوری شده و در فواصل زمانی مشخص به راکتور منتقل می‌شود. در آنجا مراحل تنظیم pH، ترسیب شیمیایی، لخته‌سازی و ته‌نشینی انجام می‌گردد. پساب شفاف از بالای مخزن خارج شده و لجن حاوی فلزات سنگین از کف مخزن دفع می‌گردد.

۲️⃣ سیستم پیوسته (CSTR)

در این سیستم، پساب صنعتی به‌صورت پیوسته وارد راکتور شده و از مراحل اختلاط و لخته‌سازی عبور کرده و نهایتاً در واحد ته‌نشینی نهایی تصفیه می‌شود. این روش برای کارگاه‌ها و صنایع بزرگ‌تر مناسب‌تر است.

❗ به‌دلیل اسیدی بودن اغلب این پساب‌ها، تجهیزات و مخازن تصفیه باید مقاوم در برابر خوردگی طراحی شوند. در غیر این‌صورت، دچار مشکلات شدید عملیاتی خواهید شد.

✅ تصفیه فاضلاب آبکاری توسط شرکت نهراب زیست

شرکت نهراب زیست به‌عنوان یکی از پیشروترین شرکت‌های فعال در زمینه تصفیه فاضلاب صنعتی، با سال‌ها تجربه در پروژه‌های موفق در صنایع آبکاری و فولاد، راهکارهای پیشرفته، مقرون‌به‌صرفه و سفارشی ارائه می‌دهد.

📞 جهت مشاوره رایگان، طراحی و اجرای انواع دستگاه تصفیه فاضلاب آبکاری با کارشناسان ما در شرکت نهراب زیست تماس بگیرید.

صنعت نساجی از صنایع مهم کشور محسوب می‌گردد. کارخانجات متعدد نساجی اعم از ریسندگی و بافندگی و تولید منسوجات مختلف در گوشه و کنار کشور مشغول فعالیت هستند. این صنعت بنا بر نوع فعالیت خود به شاخه‌های مختلفی تقسیم می‌گردد.
با توجه به اینکه پساب صنایع نساجی معمولاً ترکیب رقیقی از مواد شیمیایی مختلف مصرفی در این صنعت، از جمله دترجنت‌ها، مواد سفیدکننده، رنگ‌های مختلف و بسیار متنوع، اسیدهای آلی، مواد تثبیت‌کننده، ترکیبات آهار و غیره می‌باشد، روش تصفیه و حذف آلاینده‌های این صنعت نیز باید با توجه به تصفیه‌پذیری آلاینده‌ها صورت بگیرد.

تخلیه پساب تصفیه‌نشده در رودخانه‌ها و آب‌های سطحی باعث تغییر pH شده و مواد آلی میزان اکسیژن آب را کاهش می‌دهند و اثرات مخربی در محیط‌زیست و جانداران ایجاد می‌کنند. استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی و بهداشتی در این صنایع، امری ضروری است تا از تخریب منابع آبی و اکوسیستم جلوگیری شود.

منابع تولید پساب در صنایع نساجی

پساب یا فاضلاب صنعت نساجی در چندین بخش تولید می‌شود و با توجه به واحدهای مختلف در کارخانه نساجی، در بخش‌های زیر فاضلاب تولید می‌شود:

• بخش شستشوی اولیه الیاف‌ها

• بخش رنگرزی نخ و الیاف

• واحد شستشوی پس از رنگرزی

• واحد آهارزنی

طبق بررسی‌های انجام‌شده به نظر می‌رسد که در صنعت نساجی، به ازای رنگرزی و تکمیل هر کیلو الیاف، در حدود ۳۰ الی ۶۰ لیتر آب مصرف می‌شود که به‌طور عمده به صورت پساب تخلیه می‌گردد.
الیاف پنبه آب نسبتاً بیشتری مصرف می‌نمایند و به دلیل کاربرد رنگ‌های خاص، پساب‌هایی با غلظت بیشتر ایجاد می‌کنند. همچنین الیاف پشمی معمولاً به شستشوی بیشتری نیاز داشته و از رنگ‌هایی استفاده می‌نمایند که دارای تصفیه‌پذیری کمتری می‌باشند.

آلودگی پساب صنایع نساجی و رنگرزی

آلاینده‌های صنعت نساجی که اثرات و صدمات مختلف بر منابع طبیعی و محیط‌زیست ایجاد می‌کنند شامل:

1. الیاف و مواد معلق شناور

2. اسیدها و مواد قلیایی که برای تنظیم pH در مراحل مختلف استفاده می‌شود

3. دترجنت‌ها و مواد پاک‌کننده که در صنعت نساجی به وفور استفاده می‌شود

4. مواد معدنی و املاح به‌کاررفته در مراحل سفیدگری، رنگرزی و تکمیل که برخی از آن‌ها حاوی فلزات سنگین می‌باشند

5. مواد آهار، ترکیبات نشاسته‌ای، رنگ‌ها و سایر مواد آلی که میزان COD پساب را بالا می‌برند

معمولاً آلوده‌ترین پساب نساجی به صنعتی که الیاف پشمی را شستشو و رنگرزی می‌نماید نسبت داده می‌شود. در مقابل، الیاف مصنوعی پساب‌های رقیق‌تری دارند اما مشکل رنگ در همه پساب‌های نساجی وجود دارد.

روش‌های تصفیه پساب نساجی و رنگرزی

همان‌طور که گفته شد، در همه پساب‌های نساجی مشکل رنگ، مواد معلق و شناور و ترکیبات معدنی وجود دارد. در بخش رنگرزی که حجم پساب بالایی دارد، به دلیل استفاده از دامنه گسترده‌ای از رنگ‌ها با منشأ شیمیایی مختلف، نوع ترکیبات پساب خام بسیار متغیر می‌باشد.

لذا در تصفیه پساب‌های صنعت نساجی معمولاً تلفیقی از روش‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی استفاده می‌شود. ترکیبی از فرآیندهای چندمرحله‌ای برای رسیدن به استاندارد خروجی مورد نیاز لازم است. استفاده از دستگاه تصفیه فاضلاب صنعتی در این مراحل کمک شایانی به بهبود کیفیت پساب خروجی دارد.

در کارخانجات مدرن توصیه می‌گردد از روش‌های زیر استفاده شود:

• متعادل‌سازی و خنثی‌سازی فاضلاب ورودی

• آشغال‌گیر مکانیکی

• تصفیه شیمیایی به منظور حذف رنگ‌ها و مواد معلق

• تصفیه بیولوژیکی به منظور حذف مواد آلی محلول

• تصفیه و آبگیری لجن تولیدی

عوامل موثر در انتخاب روش تصفیه پساب صنایع نساجی

عوامل مختلفی در انتخاب روش تصفیه فاضلاب صنعتی و بهداشتی صنایع نساجی دخیل هستند. با توجه به تنوع بسیار بالای الیاف، پارچه‌ها و منسوجات مختلفی که تولید می‌شود، از یک‌سو میزان جریان حجمی و کمیت پساب‌های نساجی بسیار متفاوت است و تابع نوع تولید، روش رنگرزی، کیفیت مواد اولیه و کیفیت محصول تولیدشده دارد.

از سوی دیگر، نوع الیاف و محصول تولیدی، نوع رنگ مصرفی، مواد تثبیت‌کننده و نرم‌کننده به‌کاررفته در خط تولید و سایر ترکیبات آلی و معدنی، کیفیت و میزان آلایندگی پساب را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب با طراحی اختصاصی می‌تواند در کنترل این متغیرها و کاهش هزینه‌های عملیاتی نقش موثری داشته باشد.

تصفیه پساب رنگرزی و نساجی توسط شرکت نهراب زیست

انتخاب روش تصفیه تابع تنوع محصولات تولیدی در کارخانه و آنالیز دقیق نمونه پساب می‌باشد. شرکت فنی و مهندسی نهراب زیست با بومی‌سازی تکنولوژی‌های به‌کاررفته در کشورهای پیشرفته، و با در نظر گرفتن استانداردهای تصفیه و نیز با هدف به حداقل رساندن هزینه‌های تصفیه فاضلاب‌های صنعتی، آماده همکاری در تصفیه فاضلاب کارخانجات رنگرزی و نساجی کشور می‌باشد.

کلیه سیستم‌های تصفیه فاضلاب طراحی‌شده را می‌توان در قالب تصفیه‌خانه‌های بتنی و پکیج‌های تصفیه فاضلاب فلزی یا پلی‌اتیلنی اجرا نمود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان با کارشناسان این شرکت تماس حاصل فرمایید.

تصفیه فاضلاب صنایع نفت و پتروشیمی از الزامات اصلی صنایع نفت می باشد.
فاضلاب صنایع نفتی شامل ترکیبات و مشتقات نفت خام و ضایعات آغشته به قیر و رسوبات نفتی که در نتیجه عملیات تجزیه حرارتی مواد نفتی ایجاد می گردند، می باشد. اگرچه همیشه نمی توان این ضایعات را تحت عنوان فاضلاب یا پساب صنعتی برشمرد ولی بدلیل حالت مایع اغلب در لیست پساب های نفتی قرار می گیرند که شامل طیف گسترده ای از ضایعات مایع با میزان آلودگی های مختلف از نظر کیفی و ماهیتی هستند.

منابع آلاینده در فاضلاب صنایع نفتی و پتروشیمی

فاضلاب صنایع نفتی بر اساس منبع پیدایش به دو دسته تقسیم بندی میشوند :

۱- عملیات حفاری و استخراج
۲- پالایش نفت

ضایعات نفتی حاصل از عملیات حفاری درون چاه عبارتند از: خاکهای حفاری، آب نمک ، روغن امولسیونی و آزاد، لجن باقی مانده در ته مخازن و گاز طبیعی. در بین این ترکیبات، آب نمک ایجاد شده بیشتر از دیگر ترکیبات مشکل ساز می باشد.
ضایعات نفتی حاصل از عملیات پالایش نفت شامل: روغن آزاد و امولسیونی حاصل از نشتی ها، ته مانده های مخازن، ضایعات قلیایی، لجن های قلیایی، آب های قلیایی، لجن های اسیدی، آب های حاصل از میعان در جدا کننده های ستون تقطیر، لجن ته مخازن، کک، گازهای اسیدی، ضایعات کاتالیستی، خاک های فیلتر کننده و مواد شیمیایی خاص حاصل از محصولات جانبی عملیات و آب های خنک کننده هستند. مشابه اغلب صنایع، صنایع پالایش نفت مقدار زیادی آب را مصرف می نمایند. همچنین هر عملیات پالایشی از همان تقطیر اولیه تا مرحله تصفیه نهایی به حجم زیادی آب خنک کن و پروسس نیازمند می باشد. بر اساس تخمین های انجام شده به ازای هر بشکه نفت خام تولیدی به ۷۷۰ گالن آب نیاز می باشد.

تصفیه فاضلاب صنایع نفتی و پتروشیمی: روش تصفیه

تصفیه فاضلاب صنایع نفتی و پتروشیمی جزئی از تصفیه فاضلاب صنعتی می باشد. اصل بکار رفته در تصفیه فاضلاب ها و آبهای آلوده و خصوصا تصفیه فاضلاب صنایع نفتی و پتروشیمی بر مبنای جداسازی مواد آلوده کننده معلق و محلول از آب می باشد. در بسیاری از موارد که این مواد بصورت نا محلول و شناور هستند با روشهای فیزیکی و یا ترکیبی از روشهای فیزیکی – شیمیایی عمل جداسازی و یا حذف توسط پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی انجام می گیرد ولی در صورتیکه مواد آلوده کننده بصورت محلول باشند، ابتدا با اعمال روشهای شیمیائی و بیولوژیکی این مواد تجزیه و یا به صورت جامد و شناور در آمده و سپس از آب جدا می گردند. فرایندهایی که برای حذف مواد آلاینده در فاضلابهای صنعتی مانند تصفیه فاضلاب صنایع نفتی و استفاده می گردد به شرح زیر می باشند:

１- تصفیه فیزیکی روش برای حذف کدورت، مواد معلق و شناور، رنگ و … که از معروفترین روش ها در صنایع نفت حذف چربی با استفاده از جداکننده ها ( چربیگیرها) API و CPI می باشد. همچنین روش های DAF، IGF و روشهای فیلتراسیون نیز دز صنعت نفت بسیار پرکاربرد می باشند. . جداکننده های ثقلی ساده مثل API که عموما در اغلب پالایشگاه ها استفاده می گردد، برای جداسازی موادی که به راحتی قابل شناور شدن می باشند مثل روغنها و ذرات جامدی که قابلیت ته نشینی دارند طرح شده و بکار برده می شوند. سیستم API که بطور وسیعی در تمام صنایع نفتی مورد استفاده واقع می شود قادر است ۵۰ تا ۹۹ درصد مواد روغنی و ۱۰ تا ۸۵ درصد ذرات جامد معلق، BOD ، COD و فنل را بر اساس خواص فاضلاب ورودی حذف نماید.

• فرایندها و روشهای تصفیه شیمیایی
که شامل انعقاد و لخته سازی هستند همراه با روشهای ته نشینی و یا شناورسازی با هوای تحت فشار DAF و یا IGF بکار می روند.

• روشهای بیولوژیکی
شامل لجن فعال، فیلترهای چکنده، لاگون های هوادهی و استخرهای اکسیداسیون می باشد. اغلب این روش ها نیاز به یک پیش تصفیه برای حذف مواد روغنی از فاضلاب دارند. روش لجن فعال روش بسیار مناسب برای حذف مواد آلی می باشد. بازدهی حذف قابل پیش بینی توسط این روش ۷۰ تا ۹۵ درصد برای BOD و ۳۰ تا ۷۰ درصد COD و ۶۶ تا ۹۹ درصد برای فنل ها و سیانیدها می باشد.

• تصفیه پیشرفته
که شامل استفاده از بستر کربن فعال و ازن زنی است و بطور موثری در حذف بو، مزه و مواد آلی غیر قابل هضم مواد استفاده قرار می گیرد.

تصفیه فاضلاب صنایع نفتی و پتروشیمی: نهراب زیست

شرکت فنی مهندسی نهراب زیست با سابقه چندین ساله در امر تصفیه انواع فاضلاب های صنعتی و انجام پروژه های موفق در تصفیه پساب صنایع پتروشیمی و پالایشگاه ها آماده خدمت رسانی به کارخانه ها و صنایع کشور می باشد. جهت دریافت مشاوره بیشتر با کارشناسان شرکت نهراب زیست تماس بگیرید.

فرایندهای تصفیه فاضلاب صنعتی
Industrial Wastewater Treatment processes

اصول بکار رفته در تصفیه فاضلابها و آبهای آلوده بر مبنای جداسازی مواد آلوده کننده معلق و محلول از آب می باشد. اصول تصفیه فاضلابهای شهری و یا صنعتی تلفیقی از روشهای تجزیه شیمیائی، جداسازی فیزیکی و فیزیکی شیمیائی و یا فرایندهای بیولوژیکی است که بنابر نوع و کیفیت و کمیت آلودگی بکار گرفته می شود. انتخاب فرایند و روش تصفیه فاضلاب های صنعتی تابعی از نوع آلودگی فاضلاب صنعتی می باشد و برخلاف فاضلاب شهری که معمولا ترکیبات آن مشخص و قابل پیش بینی است، در فاضلاب صنعتی دامنه تغییرات مشخصات فاضلاب بسیار گسترده می باشد و لذا در هر صنعت شناخت کیفی و کمی فاضلاب و انجام آزمایشات اولیه برای انتخاب روش تصفیه امری الزامی است. برخی مواقع آزمایشات تصفیه پذیری نیز برای انتخاب روش تصفیه انجام می گیرد تا مشخص گردد که چه فرایندی برای تصفیه از کارآیی بیشتر و بهتری برخوردار است. از طرفی باید توجه نمود که در انتخاب روش تصفیه ملاحظات زیست محیطی و الزامات تخلیه پساب در محیط زیست و ملاحظات اقتصادی، جغرافیایی، اجتماعی باید در نظر گرفته شود. بنابراین طراحی تصفیه خانه فاضلاب صنعتی می‌بایست بصورت منحصر به فرد و برای هر صنعت به طور جدا صورت پذیرد.

بطور کلی از فرایندهای زیر برای حذف مواد آلاینده در تصفیه فاضلابهای صنعتی استفاده می‌گردد.

روشهای تصفیه فیزیکی فاضلاب صنعتی

روشهای تصفیه فیزیکی برای حذف مواد معلق و شناور، کدورت، رنگ و … بکار برده می‌شود. این روش‌ها شامل: آشغالگیری، ته‌نشینی با و یا بدون کمک مواد شیمیایی، شناورسازی، فیلتراسیون شامل: فیلتر شنی، پارچه‌ای و غشائی از جمله UF, MF می‌باشد. لازم به توضیح است که در بسیاری مواقع همراه با تصفیه فیزیکی، مراحل پیش تصفیه شامل متعادل‌سازی، تنظیم pH و خنثی‌سازی هم انجام می‌گیرد.

فرایندهای تصفیه بیولوژیکی فاضلاب صنعتی

فرایندهای بیولوژیکی به فرایندهایی گفته می‌شود که جهت تصفیه فاضلاب از میکروارگانیزم‌ها و یا آنزیم‌ها استفاده می‌گردد. این روش برای حذف مواد آلی محلول بکار برده می‌شود. استفاده از میکروارگانیزم‌ها برای جداسازی مواد آلی محلول یکی از اصول شناخته شده و بسیار متداول در تصفیه فاضلاب‌ها می‌باشد. با تصفیه بیولوژیکی براحتی می‌توان مواد آلی مثل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها و بسیاری از سایر مواد آلی محلول را تجزیه و از آب حذف نمود (مشروط بر آنکه از قابلیت تجزیه بیولوژیکی برخوردار باشند). روش تصفیه بیولوژیک بر مبنای استفاده از رشد دادن میکروارگانیزم‌ها (باکتری‌ها) در محیط فاضلاب می‌باشد. میکروارگانیزم‌ها برای تغذیه و تکثیر شدن نیاز به مواد غذایی دارند که از طریق مواد آلی محلول در آب تامین می‌شود. این امر باعث مصرف و یا تجزیه مواد آلی (ارگانیک) در فاضلاب می‌گردد که در عمل باعث تصفیه فاضلاب می‌شود.

البته نباید فراموش شود که برخی از مواد مانند فلزات و یا مواد آلی خاص قابلیت تجزیه بیولوژیکی را ندارند و اینگونه ترکیبات را نمی‌توان با روش بیولوژیکی حذف نمود. لذا روش‌های بیولوژیکی برای تصفیه پساب‌هایی مثل پساب کارخانجات صنایع غذایی، لبنیات، نوشابه‌سازی، کشتارگاه و … ایده‌آل و بسیار مناسب می‌باشند ولی در مواردی که مواد آلاینده از قابلیت تجزیه بیولوژیک برخوردار نباشند از فرایندهای شیمیایی و غیره باید استفاده شود. بطور کلی تصفیه بیولوژیکی برای کاهش غلظت BOD5 و اکسیداسیون ترکیبات ازته و یا تجزیه مواد آلی در جامدات باقیمانده (لجن) بکار برده می‌شود. سیستم‌های تصفیه بیولوژیکی ممکن است به دو صورت هوازی و یا بی‌هوازی صورت بگیرد.

فرایندهای تصفیه شیمیایی فاضلاب صنعتی

در برخی مواقع برای حذف مواد آلاینده استفاده از روش‌های شیمیایی ضرورت پیدا می‌کند. این روش‌ها بر مبنای اضافه کردن یک ماده شیمیایی به آب و انجام واکنش شیمیایی می‌باشد. بعنوان مثال ترکیبات سیانور را بوسیله اکسیداسیون با کلر می‌توان خنثی و تجزیه نمود و یا فرمالین را به کمک آهک می‌توان تبدیل به نوعی قند (پنتوز) کرد تا قابل تجزیه گردد. روش‌های تصفیه شیمیایی در کنترل آلودگی‌های مربوط به فاضلاب‌های شیمیایی نقش مهمی دارند. اصولا روش‌های شیمیایی ممکن است بر مبنای فرایند خاصی بکار گرفته شوند مثل:

الف- فرایند رسوب سازی ماده آلاینده – مثل حذف فلزات سنگین
ب- فرایند تجزیه ماده آلاینده مثل اکسیداسیون و تجزیه سیانور
ج- تغییر ماده آلاینده به فرم قابل تجزیه مثل تبدیل فرمالین به پنتوز
ح- جداسازی ماده آلاینده مثل دوفازی کردن پساب و جداسازی فاز شناور (جداسازی لاتکس و…)

روشهای تصفیه فیزیکی – شیمیایی فاضلاب صنعتی

برخی از روش‌هایی که در تصفیه بکار برده می‌شوند ترکیبی از عملیات فیزیکی و شیمیایی است. این فرایندها در مواقع خاصی بکار برده می‌شوند از جمله: جداسازی گازها از فاضلاب (مثل جداسازی آمونیاک و یا مواد آلی فرار – VOC – بوسیله فرایند دفع گاز (عریان‌سازی))، عملیات تبادل یونی برای تبادل یون فلزات مختلف مثل کرم یا جیوه و … با یون‌های کم‌خطرتر. فرایند تبادل یونی در صنعت تصفیه آب استفاده وسیعی دارد و در تصفیه پساب‌های آبکاری نیز زیاد استفاده می‌شود.

فرایند جذب سطحی: مثل عبور آب آلوده از روی ستون‌های فیلتر کربن اکتیو که باعث رنگبری فاضلاب و یا جذب مواد آلاینده محلول می‌گردد.

سایر روش‌های دفع و حذف آلاینده‌ها

در برخی مواقع بدلیل ماهیت خاص پساب امکان استفاده از روش‌های متداول وجود ندارد و یا دارای توجیه اقتصادی نمی‌باشد. لذا برخی از روش‌های دفع مواد آلاینده مطرح می‌گردند مثل: اکسایش پیشرفته یا فرایند فنتون پیشرفته که از ازن، اشعه UV و کاتالیست اکسید تیتانیوم استفاده می‌گردد. غشاءها یا ممبران‌های صنعتی از نوع UF (اولترا فیلتر) برای جداسازی مولکول‌های بزرگ و یا MF (مایکرو فیلتر) برای جداسازی ذرات معلق کلوئیدی. روش‌های الکترو مغناطیسی برای جداسازی آنیون‌ها و کاتیون‌ها.